Sprawa toalet publicznych/ wniosek o otwarcie pubów, klubów i restauracji

do Prezesa RM

Szanowni Państwo,

4500 lat temu w mieście Lothal wszystkie toalety spłukiwano wodą. W Polsce nadal nie ma to miejsca, wiele toalet zamknięto z powodu pandemii. Jeśli ktoś nie chce szczać czy srać "na polu", w Polsce ma z tym spory problem. Przekoanłem się o tym w jednym z kurortów narciarskich. Nie było tam toalet publicznych, a jedynie te prywatne, płatne osobno, w barach. 

Proponuję aby otwarto restauracje i puby. Jest coraz cieplej, ludzie nie mają gdzie skorzystać z toalet (miasta w Polsce tej usługi- tzn. sieci toalet- zwykle nie świadczą). Szkody kolateralne z braku toalet i braku dostepu do wody ieżącej celem obmycia się/ umycia rąk- moga być większe niż straty w wyniku ew. zakażeń w miejscach konsumpcji. 

W Polsce nie ma sieci publicznych toalet. Te które były przy dworcach kolei i autobusowych- juz polikwidowano albo upadły w pandemii. Przypomnę że chyba milion czy dwa miliony osób nie mają w Polsce dostępu do własnych łazienek. Proponuję aby zmieniono prawo o toaletach publicznych- miasta powinny btyć zobligowane utrzymywać gęstą siec toalet które są bezpłatne. Obecnie w moim mieście istnieją toalety publiczne ale często są zamknięte jeśli np. są w parku (jak ta przy amfiteatrze). Gdy jeżdziłem na snołbordzie, po prostu trzeba było w pobliskim lesie załatwiać potrzeby. Jest to dziwne. Przypomnę że toaleta spłukiwana wodą to coś co znamy od 4,5 tysiąca lat. Nie rozumiem dlaczego nie mogę skorzystać z toalety skoro ją zbudowano w owym parku.

Pozdrawiam,

Adam

Załącznik: Historai tolet z archiwum redakcji 

Mamy szczę¶cie żyć w ¶wiecie, w którym istniej± wygodne w użyciu

toalety. Nie musimy, jak wiele pokoleń przed nami, załatwiać się w

¶mierdz±cych drewnianych budach czy wręcz za stodoł±. Warto czasem

pomy¶leć o niezliczonej rzeszy wynalazców, którzy chcieli życie człowieka

uczynić prostszym. W zamian zwykle spotykało ich niezrozumienie i opinia

dziwaków.

Toalet potrzebujemy nie tylko dla wygody, ale przede wszystkim ze

względów higienicznych. Wraz z rozwojem cywilizacji ludzie żyj± w coraz

gę¶ciej zaludnionych o¶rodkach. Jeżeli społeczno¶ć nie znajdzie sposobu

radzenia sobie z nieczysto¶ciami dziesi±tkować j± będ± epidemie. Dlatego

kiedy przyjrzymy się rozwojowi ludzko¶ci to zauważymy, że powstawaniu

miast zawsze towarzyszył wynalazek toalety - w tym klozetu wodnego,

jako najdoskonalszej jej postaci.

Pierwsze znane nam ubikacje spłukiwane wod± istniały około czterech

tysięcy lat temu. Jednym z pierwszych ich posiadaczy był znany z mitologii

władca Krety - król Minos. Wielu kojarzy jego imię z mitem o Dedalu,

wynalazcy który na polecenie Minosa zbudował labirynt. W labiryncie tym

zamknięto Minotaura - potwornego pół-człowieka pół-byka. Nie każdy jednak

wie, że król ten był postaci± historyczn±. W swojej luksusowej łazience

oprócz zimnej i gor±cej bież±cej wody, złotych i srebrnych fontann miał

on drewniane sedesy spłukiwane wod±. Używano do tego celu deszczówki,

a kiedy jej brakowało wody zebranej w niewielkim zbiorniku. Nieczysto¶ci

były odprowadzane czterema oddzielnymi systemami odprowadzania ¶cieków,

z których następnie trafiały do szamb o kamiennych ¶cianach. Kanalizacja

ta przypominała konstrukcje używane współcze¶nie - miała zbiorniki

na nieczysto¶ci, rury biegn±ce kilka metrów pod ziemi±, włazy. Był to

wynalazek jak na tamte czasy wręcz rewolucyjny. Można podejrzewać, że

taki jest wła¶nie prawdziwy sens mitu o strasznej istocie zamkniętej w

labiryncie. Czynno¶ci wydalania zawsze budziły w ludziach odrazę i lęk,

a zamknięcie potwora w labiryncie może symbolizować zapanowanie nad tym,

co nieczyste przez wybudowanie kanalizacji.

Podobnych wynalazków dokonywała większo¶ć starożytnych cywilizacji. Na

terenie Indii toalet spłukiwanych wod± używano już 2500 lat temu w

mie¶cie Lothal. W starożytnym Babilonie posiadaczem nowoczesnej toalety

był Sargon Wielki, władca panuj±cy w I wieku p.n.e. Ubikacje w jego

pałacu były spłukiwane wod±, czę¶ć z nich była poł±czona z kanałem,

inne miały własne zbiorniki na fekalia.

Władcy zachodniej dynastii Han, panuj±cej w Chinach od III wieku p.n.e. do

I wieku n.e. wierzyli, że po ¶mierci będ± prowadzić życie podobne do

ziemskiego. W ich grobach można znaleĽć wszystko, czego Chińczyk tamtych

czasów potrzebował do życia - meble, ubrania, jedzenie. Archeolodzy

badaj±cy w lipcu 2000 w prowincji Henan grób jednego z tych władców

zdziwili się, kiedy w jednym z pomieszczeń znaleĽli sedes. Kamienny

sedes spłukiwany wod± był podobny do tych używanych przez nas, a nawet

wygodniejszy. Miał on specjalne oparcia pod ręce tak, że można było

siedzieć w nim jak w fotelu. Słusznie więc Chińczycy, którzy s± również

wynalazcami papieru toaletowego uważaj± się za awangardę w dziedzinie

higieny.

Podobnie jak w innych dziedzinach stworzenie podstaw hydrauliki

zawdzięczamy starożytnym Grekom i Rzymianom. Wła¶nie w starożytno¶ci

powstał zawód hydraulika w takiej postaci, w jakiej znamy go

dzisiaj. Starożytny hydraulik, podobnie jak dzisiejszy, zajmował się

wszystkim, co zwi±zane z dostarczaniem wody i odprowadzaniem nieczysto¶ci

- instalowaniem i napraw± systemów dostarczaj±cych wodę do publicznych

łaĽni, domów bogatych obywateli i fontann oraz urz±dzeń odprowadzaj±cych

¶cieki. W wielu językach słowo "hydraulik" (np. angielskie "plumber")

pochodzi od łacińskiego słowa "plumbum", czyli ołów. Wzięło się to st±d,

że starożytne ruroci±gi do transportu wody i ¶cieków były robione z

łatwego w obróbce ołowiu. Starożytni nie wiedzieli jaki jest wpływ na

organizm ¶ladowych ilo¶ci ołowiu znajduj±cych się w wodzie, któr± pili,

a być może jest to jedna z przyczyn upadu ich imperium. Z akweduktów

korzystała bowiem głownie elita, i to ona cierpiała póĽniej na spowodowane

przez ołów zaburzenia psychiki.

Spo¶ród wszystkich starożytnych cywilizacji Rzymianie mieli najlepiej

rozbudowany system sanitarny. Akweduktami codziennie przepływały miliony

litrów wody. Najbardziej znanym systemem ¶ciekowym starożytnego Rzymu

jest Cloaca Maxima - zbudowany w V wieku n.e. z rozkazu Tarkwiniusza

Starszego kanał odprowadzaj±cy z miasta wodę deszczow± i nieczysto¶ci. O

tym, jak solidnie była ona wykonana ¶wiadczy fakt, że dwa i pół tysi±ca

lat po jej wybudowaniu nadal się jej używa.

W starożytnym Rzymie każda ulica w mie¶cie odprowadzała swoje nieczysto¶ci

do odpowiedniego kanału, który następnie odprowadzał je do kanału

głównego. Bezpo¶rednie podł±czenie do kanalizacji miały tylko domy

patrycjuszy i bogatych mieszczan. W ich domach w pobliżu kuchni znajdowały

się latryny podł±czone bezpo¶rednio do kanału. Ponieważ starożytni nie

znali jeszcze syfonu, który w dzisiejszych toaletach oddziela sedes

od kanalizacji można wyobrazić sobie odór, jaki wydobywał się z takiej

latryny - i to zaraz koło kuchni.

Pomimo wszystkich swoich osi±gnięć ani starożytni Grecy ani Rzymianie

nie stworzyli klozetu wodnego - na to trzeba było poczekać jeszcze

kilkana¶cie wieków.

Po starożytno¶ci przyszło ¶redniowiecze. Okres ten nie bez przyczyny

kojarzy się zwykle z brudem, smrodem i chorobami.

Toalety na zamkach ¶redniowiecznych były małymi pomieszczeniami z

drewnianym siedziskiem. Ekskrementy przez otwór spadały do rzeki

lub fosy albo wprost na ziemię. W zwykłych domach załatwiano się do

szklanych lub metalowych nocników, które opróżniano prosto za okno

- przechodnie spaceruj±cy w±skimi uliczkami ¶redniowiecznych miast

musieli więc mieć się na baczno¶ci. Nocniki były w powszechnym użyciu

bardzo długo, niemal do czasów współczesnych. Nocniki prostych ludzi

były zwykle miedziane lub fajansowe, bogatsi mieli nocniki srebrne,

niektórzy bardzo ozdobne. Król Anglii, James I, który panicznie bał

się otrucia przechowywał swój nocnik w skórzanym pokrowcu zamykanym

na klucz. Nocnik Henryka VIII miał siedzisko obite czarnym aksamitem,

obszyte tasiemkami, ozdobione frędzlami i cekinami.

W ¶redniowieczu najgorsze warunki sanitarne panowały w¶ród

biedoty. Przeciętna chłopska rodzina gnieĽdziła się w jednoizbowej

chacie, wypełnionej dymem z paleniska i odorem niemytych ciał. W takich

gospodarstwach nawet latryna byłaby zbędnym luksusem, więc zwykle

załatwiano się za przysłowiow± stodoł±. Konsekwencj± powszechnego braku

higieny były dziesi±tkuj±ce ludno¶ć epidemie, których nie sposób było

zatrzymać. Słynna epidemia czarnej ospy zabiła jedn± trzeci± mieszkańców

Europy, epidemie były też jedn± z przyczyn klęski krucjat. Paradoksalnie,

jedynym ratunkiem były wybuchaj±ce co pewien czas wielkie pożary miast,

w których co prawda ginęło wiele ludzi, ale które oczyszczały miasta z

nieczysto¶ci, szczurów, pasożytów i rozkładaj±cych się odpadów.

Jak w przypadku wielu innych wynalazków również sedes spłukiwany wod±

został teoretycznie opracowany przez Leonarda da Vinci. Uczony ten w XV

wieku opracował dokładne projekty toalet do zamku Franciszka I. Jego

projekt obejmował toalety, kanalizację i system wentylacyjny. Jednak

podobnie, jak projekty machin lataj±cych, spadochronów, czołgów, łodzi

podwodnych wynalazek ten wyprzedzał swoj± epokę i nigdy nie opu¶cił

papieru.

Prawdopodobnie pierwszy klozet wodny w Wielkiej Brytanii został

zbudowany w roku 1596 przez pisarza, Sir Johna Harringtona dla jego

matki chrzestnej, królowej Elżbiety I. Królowa ta była miło¶niczk±

higieny, zapiski z jej czasów mówi±, że miała zwyczaj "k±pać się raz w

miesi±cu, czy było to konieczne czy nie". Ojciec Harringtona był mężem

nie¶lubnej córki króla Henryka VIII. Jednak sir John Harrington był

synem drugiej żony swojego ojca i w ten sposób królowa Elżbieta I nie

została jego ciotk± a jedynie matk± chrzestn±. W roku 1596 w artykule

pod tytułem "Plan Plots of a Privy of Perfection" Harrington opisał w

szczegółach swój projekt sedesu spłukiwanego wod±. PóĽniej na podstawie

tego projektu zbudował prototyp w posiadło¶ci w Kelston. Kiedy okazało

się, że prototyp działa dobrze królowa zleciła mu zamontowanie drugiego

takiego samego w swoim pałacu w Londynie. Królowa była tak zachwycona

z tego udogodnienia, że kazała oprawić artykuł Harringtona i powiesiła

go na ¶cianie w toalecie. Jedyny problem z wynalazkiem polegał na tym,

że przez nieszczelno¶ci do pomieszczeń pałacowych przedostawały się

wyziewy z kanalizacji. Królowa rozwi±zała problem przez umieszczanie

w pobliżu toalety waz z ziołami i wonno¶ciami. Jednak ten wynalazek,

choć na pewno praktyczny nie zyskał uznania w oczach współczesnych -

powszechnie żartowano sobie i z wynalazcy i z fanaberii królowej. Zrażony

tym Harrington porzucił prace. Na następny klozet trzeba było czekać

200 lat.

Gwałowny rozwój toalet rozpocz±ł się pod koniec XVIII wieku. W 1775

angielski zegarmistrz Alexander Cumming wynalazł syfon, czyli urz±dzenie

oddzielaj±ce ubikację od reszty kanalizacji. Gdyby sedes poł±czony był z

kanalizacj± bezpo¶rednio, zwykłym kawałkiem prostej rury, do mieszkania

przedostawałyby się wyziewy z kanalizacji. Wyziewy z kanalizacji s± nie

tylko cuchn±ce, ale co gorsza przenosz± zarazki, powoduj± choroby i mog±

być wybuchowe. Dlatego też rura ł±cz±ca sedes z kanalizacj± wygięta jest

w kształt litery U - w zagięciu zawsze zebrana jest woda, która stanowi

zaporę dla gazów z kanalizacji.

W trzy lata póĽniej ¶lusarz i inżynier Joseph Bramah zbudował swoj±

wersję toalety, z udoskonalonymi zaworami. Oryginał tego urz±dzenia do

tej pory używany jest w Izbie Lordów.

Klozet wodny nie był jedynym pomysłem na rozwi±zanie problemu z

pozbywaniem się nieczysto¶ci. W latach 60-tych XIX wieku Henry Moule

opatentował klozet ziemny, który przez długo był konkurencj± dla klozetu

wodnego. Swego czasu był ona bardzo popularny, używała go nawet królowa

Wiktoria w pałacu w Windsor. W tym urz±dzeniu nieczysto¶ci były mieszane

z popiołem albo ziemi± i co pewien czas wyrzucane. Wynalazek ten musiał

jednak w końcu ust±pić wygodniejszym w obsłudze klozetom wodnym, których

nie trzeba było opróżniać ręcznie.

Kolejne ulepszenia powodowały, że toalety spłukiwane wod± stawały się

coraz bardziej popularne, z kolei wzrost ich popularno¶ci powodował,

że coraz więcej wynalazców pracowało nad ich udoskonaleniem. W 1851

George Jennings wpadł na pomysł toalet publicznych. W tym roku podczas

Wielkiej Wystawy w Londynie zainstalował swój wynalazek w Crystal Palace,

i okazało się że trafił w dziesi±tkę - podczas wystawy ponad 827 tysięcy

osób zapłaciło, żeby z niej skorzystać.

W 1885 Thomas Twyford skonstruował toaletę składaj±c± się z jednej

czę¶ci. Przedtem sedesy składały się z dwu czę¶ci - górnej i dolnej -

poł±czonych razem i obudowanych w drewnianej obudowie. Nie było to

najlepsze rozwi±zanie - taki sedes często przeciekał na zł±czeniach

i cuchn±ł.

W 1883 roku Thomasa Turiferd wyprodukował dla królowej Wiktorii pierwszy

sedes z fajansu.

Niemal całkowicie przypominał on sedesy, których używamy

współcze¶nie. Jedynym, czego mu brakowało była charekterystyczna spłuczka

na łańcuszku. Wynalazł j± pod koniec XIX wieku Thomas Crapper, producent

sprzętów hydraulicznych, wła¶ciciel sklepu przy ulicy Marlborough Street

w Londynie. Człowiek ten wiele pracował nad udoskonalaniem klozetów -

tak wiele, że potrzebował zamontować na dachu swojego sklepu 250-galonowy

zbiornik na wodę służ±c± mu między innymi do spłukiwania ulepszanych przez

siebie klozetów. Opatentował on wiele ulepszeń, bez których współczesne

toalety nie byłyby tym, czy s±, jednak najciekawszym z nich jest wła¶nie

spłuczka uruchamiana poci±gnięciem za łańcuszek. Z czasem Crapper wszedł

w kooperację z producentem fajansu Thomasem Twyfordem. Razem zaczęli

produkować bardzo ekskluzywne toalety, na przykład sedes o kształcie

delfina.

W tych perfekcyjnych czasach dbano o jako¶ć wykonywanych toalet. Jennings,

którego toalety miały opinię "tak doskonałych, jak tylko doskonały może

być klozet" testował swój wyrób wrzucaj±c do niego kilka małych jabłek,

g±bkę i cztery kawałki papieru. Jeżeli sedes dał radę to spłukać można

było dopu¶cić go do sprzedaży.

Rozpowszechnianie się nowoczesnych toalet szło powoli. Do ich

funkcjonowania niezbędna była kanalizacja, której budowa była droga. Poza

tym konstruowanie specjalnych urz±dzeń służ±cych tak trywialnej czynno¶ci

wydawało się fanaberi±. Dopiero w pocz±tkach XIX wieku zaczęto kojarzyć ze

sob± brud i choroby. Medycyna wskazywała, że nie da się zwalczać chorób

nie rozwi±zuj±c problemu pozbywania się nieczysto¶ci. Zarówno względy

zdrowotne jak i zwykła ludzka potrzeba komfortu doprowadziły do sytuacji,

któr± mamy teraz. Obecnie większo¶ć mieszkańców Europy korzysta z klozetów

spłukiwanych wod± i bez nich trudno byłoby wyobrazić sobie życie.

Wydaje się, że współczesna toaleta jest wynalazkiem doskonałym, który

spełnia wszystkie potrzebne funkcje i w którym nieczego nie da się już

ulepszyć. Prawdopodobnie jedyne zmiany w konstrukcji klozetu wi±zać

się będ± z dostosowywaniem go do pracy w nietypowych warunkach. Takie

nietypowe warunki czekaj± na lec±cych w kosmos astronautów.

Na Ziemi nie doceniamy jak potrzebna jest nam grawitacja. Dopiero kiedy

jej zabraknie wykonywanie najprostszych czynno¶ci może stać się prawdziwym

problemem. Jednym z elementów szkolenia kosmonautów jest nauka korzystania

ze specjalnych kosmicznych toalet. Pierwsi kosmonauci załatwiali się

bezpo¶rednio do plastikowych worków, które póĽniej wyrzucano, ale nie jest

to ani wygodne, praktyczne, ani przyjemne. W latach siedemdziesi±tych

NASA wprowadziło do użytku toalety próżniowe. Ich działanie polega na

wysysaniu odchodów, które trafiaj± do specjalnych pojemników. Kiedy

kosmonauta chce oddać stolec siada na specjalnym sedesie, wł±cza próżnię

i załatwia się. Do oddawania moczu służy ¶mieszne urz±dzenie z końcówk±

przypominaj±c± rurę od odkurzacza.

---

Najważniejsze daty z historii toalet:

ok. 2500 p.n.e. - w mie¶cie Lothal w Indiach we wszystkich domach używa

się toalet spłukiwanych wod±

ok. 1700 p.n.e. - kreteński władca Minos jest posiadaczem klozetu wodnego

podł±czonego do systemu ¶ciekowego

ok. III w. p.n.e. - władca z chińskiej dynastii Han pochowany z sedesem

69 n.e. - cesarz Wespazjan opodatkowuje toalety publiczne, daj±c pocz±tek

powiedzeniu, że "pieni±dze nie ¶mierdz±"

1596 - Sir John Harrington buduje sedes spłukiwany wod± dla swojej matki

chrzestnej, Elżbiety I

1739 - w pewnej paryskiej restauracji po raz pierwszy wprowadzone s±

oddzielne toalety dla kobiet i mężczyzn

1775 - angielski zegarmistrz Alexander Cumming wynajduje syfon

1851 - podczas Wielkiej Wystawy w Londynie popularno¶ć zyskuje publiczna

toaleta zainstalowana w Crystal Palace

1882 - Artur Ashwell opatentowuje zamek do toalet z tabliczk± "wolne/

zajęte"

1889 - pierwszy sedes z fajansu

 

--

Adam Fularz, manager Radiotelewizji

RTVP OPÉRA www.opera.rtvp.pl

Prezes Zarządu, WIECZORNA.PL SP Z O. O.,ul. Dolina Zielona 24A,   65-154 Zielona Góra