Refleksje nad polską transformacją: Między mitologią a rzeczywistością

 

Fot. Wałbrzych, rok 2012, z archiwum redakcji. (fot. A. Fularz)

Ostatnie trzy dekady w Polsce to czas intensywnych zmian, które z jednej strony przyniosły krajowi uznanie na arenie międzynarodowej, z drugiej jednak budzą kontrowersje i refleksje dotyczące ich faktycznego wpływu na społeczeństwo i gospodarkę. Podczas gdy niektórzy widzą w nich niebywały sukces gospodarczy, inni zastanawiają się nad ich prawdziwymi skutkami.

Czy transformacja ustrojowa w Polsce była tak wielkim sukcesem, jak to często przedstawia się w debatach publicznych? Czy rzeczywiście możemy mówić o pełnym sukcesie, kiedy w niektórych aspektach życia społecznego i gospodarczego nasz kraj wciąż odstaje od standardów zachodnich?

Przykłady z życia codziennego, jak choćby stan infrastruktury czy jakość usług komunalnych, pokazują, że obraz sukcesu nie jest jednoznaczny. Nieudane przemiany ostatnich 30 lat, takie jak niemalże całkowita likwidacja komunikacji autobusowej w polskiej peryferii czy degradacja infrastruktury mostów (onegdaj wpadłem samemu w dziurę mostu w Cigacicach), stawiają Polskę w niekorzystnym świetle, zwłaszcza w porównaniu z krajami Zachodu.

Mimo zapewnień o zdobyciu szacunku społeczeństw Europy Zachodniej, wizerunek Polski nadal oscyluje wokół stereotypów zacofania. Badania opinii publicznej w Niemczech z 2006 roku wskazują, że nadal istotny odsetek Niemców postrzega Polskę jako kraj zacofany, a badania z 2013 roku ukazują nas jako naród coraz bardziej religijny, co również może wpływać na percepcję naszego kraju.

W kontekście lokalnym, transformacja ustrojowa często nie przyniosła oczekiwanych zmian. W niektórych miastach, takich jak Gliwice, władze nie uległy zmianie (od komuny aż do teraz rządzi ta sama ekipa osób), a podejmowane decyzje wydają się być bardziej związane z kulturą rosyjską niż z europejską. Niszczenie torowisk tramwajowych (Gliwice) czy infrastruktury kolejowej (w Polsce lokalnej) to decyzje, które trudno zrozumieć w kontekście dążenia do cywilizacyjnego rozwoju.

Polski "sukces gospodarczy" czasami okazuje się być efektem kreatywnej księgowości niż rzeczywistego wzrostu. Statystyki ekonomiczne, takie jak rzekoma "zielona wyspa" w czasie kryzysu gospodarczego, często są wynikiem manipulacji danych, a nie faktycznego postępu.

Refleksja nad przeszłością i przyszłością Polski w kontekście transformacji ustrojowej jest więc bardziej złożona niż mogłoby się wydawać. Choć nie można zaprzeczyć pewnym osiągnięciom, warto zadać sobie pytanie, czy i w jakim stopniu te zmiany przyczyniły się do realnej poprawy jakości życia Polaków i jakie wyzwania nadal przed nami stoją.

Adam Fularz, wydawca, tekst przepisany przez Sztuczn. Intelig.