Wnioski i stanowiska Międzynarodowej Konferencji Gospodarki Odpadami Komunalnymi

 Wnioski i stanowiska

Międzynarodowej Konferencji Gospodarki Odpadami Komunalnymi - Łódź 7-9 czerwca 2006 r. Organizatorzy Konferencji: Urząd Miasta w Łodzi, Krajowa Izba Gospodarki Odpadami oraz uczestnicy Konferencji reprezentujący samorządy terytorialne i przedsiębiorstwa różnych form własności działające na rynku gospodarki odpadami komunalnymi, uwzględniając zapisy art. 5 i 6 Dyrektywy Ramowej o odpadach i zapisy Krajowego Planu Gospodarki odpadami, uwzględniając wyartykułowane na Konferencji wnioski i postulaty poparte powszechną aprobatą uczestników Konferencji, a także mając na uwadze co następuje: Ø w celu zaspokajania potrzeb zbiorowych w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na szczeblu lokalnym – administracja publiczna powinna być wyposażona w instrumenty i mechanizmy zarządzania spełniające wymogi efektywności i gospodarności oraz realizujące w sposób optymalny zasadę „zanieczyszczający płacą”, Ø jeśli różnice między przepisami dotyczącymi gospodarki odpadami w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej mogą powodować opóźnienia w realizacji celów Wspólnoty - niezbędne jest zbliżenie przepisów prawnych w tej dziedzinie na wzór państw osiągających wzorcowe rezultaty w osiąganiu unijnej hierarchii postępowania z odpadami, Ø odzysk odpadów oraz wykorzystywanie materiałów odzyskiwanych oraz energii w nich zawartych - powinno być wspierane instrumentami polityki centralnej państwa w celu zachowania zasobów naturalnych, Ø w celu osiągnięcia wymaganych pułapów efektywności ograniczenia składowania odpadów biorozkładalnych i pułapów odzysku odpadów opakowaniowych – po wyposażeniu gmin w niezbędne instrumenty i mechanizmy zarządzania systemem gospodarki odpadami komunalnymi - należy określić środki sankcyjne dyscyplinujące lokalne administracje publiczne do wykonywania zadań wypływających ze zobowiązań międzynarodowych państwa w tej dziedzinie, Ø mieszkańcy-konsumenci odgrywają kluczową rolę w gospodarowaniu opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, dlatego muszą być odpowiednio informowani, aby mogli dostosować swoje codzienne zachowania i postawy do potrzeb prawidłowego postępowania zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, publiczne środki masowego przekazu powinny mieć jasno wyznaczone obowiązki informacyjno-promocyjne w tym obszarze, Ø zbliżają się nieubłaganie terminy realizacji unijnych wymogów w zakresie standardów gospodarki odpadami – katastrofalnie nikłe wyniki realizacji założeń Krajowego Planu Gospodarki Odpadami potęgują zagrożenie dla finansów i prestiżu państwa z tytułu niewykonania podpisanych zobowiązań, PRZYJMUJĄ PONIŻSZE WNIOSKI I STANOWISKA (kierowane do Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwa Środowiska, Ministerstwa Budownictwa, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i Marszałka Sejmu): 1. Należy ustawowo wyposażyć administracje samorządowe w możliwość posiadania przez nich efektywnych instrumentów i narzędzi zarządzania gospodarką odpadami na swym terenie – bez konieczności przeprowadzania lokalnego referendum w tej sprawie. 2. Po wyposażeniu samorządów we właściwe środki zarządzania - na szczeblu centralnym i wojewódzkim administracji publicznej należy wyznaczyć w przypadku gmin o niskim potencjale ludnościowym „Obszary Wspólnego Działania Dla Gospodarki Odpadami Komunalnymi” poprzez obowiązek utworzenia instytucjonalnych międzygminnych struktur umożliwiających wspólne bilansowanie, projektowanie i budowanie zakładów i instalacji gospodarki odpadami komunalnymi – składających się na zintegrowaną w skali kraju niezbędną sieć umożliwiającą wypełnienie zobowiązań akcesyjnych w zakresie standardów gospodarki odpadami komunalnymi. „Obszary Wspólnego Działania” powinny być wyznaczane na podstawie kryteriów ludnościowych, dotychczasowych powiązań infrastrukturalnych i funkcjonalnych i powinny stać się narzędziami do stworzenia niezbędnej w skal kraju zintegrowanej sieci zakładów i instalacji dla gospodarki odpadami komunalnymi. 3. Ponieważ wykonanie zobowiązań traktatu akcesyjnego i sankcje za ich nierealizację, w żadnym innym rozdziale nie zależą tak bezpośrednio od postaw całego społeczeństwa - jak w przypadku obowiązku osiągnięcia standardów gospodarki odpadami komunalnymi – konieczna jest bezprecedensowa i permanentna narodowa kampania eko-edukacyjna w środkach masowego przekazu dla upowszechnienia nawyku selektywnego gromadzenia odpadów domowych. Efektywna selektywna zbiórka odpadów jest fundamentem realizacji unijnej hierarchii postępowania z odpadami i budowy zintegrowanej sieci zakładów w skali kraju. Ponieważ najważniejszą i najbardziej efektywną katedrą do realizacji takich narodowych potrzeb – jest telewizja publiczna – niezbędnym jest ustalenie zasad i metod egzekucji obowiązku świadczenia misji społecznej przez TVP w tym zakresie – obowiązku zawartego w artykule 78 ustawy prawo ochron środowiska. Telewizja Publiczna musi także poprzez odpowiednią strategię programów informacyjnych zmienić uprzedzenia opinii publicznej wobec nowoczesnych instalacji gospodarki odpadam komunalnymi – w tym także wobec termicznego wykorzystania potencjału energetycznego odpadów - zamiast eksploatacji surowców pierwotnych ze środowiska na cele energetyczne. Wobec zagrożeń sankcjami finansowymi za niewypełnienie zobowiązań w zakresie standardów gospodarki odpadami komunalnymi – kampania taka musi zaistnieć niezwłocznie w środkach masowego przekazu! 4. Zagadnienia dotyczące systemu gospodarki odpadami komunalnymi powinny być koordynowane przez resort środowiska – bez odsyłania poszczególnych problemów prawno-organizacyjnych do rozwiązania innym resortom rządowym. 5. W celu realizacji zobowiązań krajowych i podniesienia efektywności selektywnej zbiórki odpadów komunalnych – ustawy muszą precyzyjnie określać harmonogramy dojścia „Obszarów Wspólnego Działania” i innych obszarów administracyjnych do określonych poziomów odzysku odpadów biodegradowalnych, opakowaniowych i niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych. Prawo powinno określać sankcje za niewypełnianie przez administracje lokalne terminów i wyznaczonych poziomów odzysku. 6. Kolejny Krajowy Plan Gospodarki Odpadami powinien zawierać analizę przyczyn i barier prawno-organizacyjnych które spowodowały katastrofalnie niski stopień realizacji I Krajowego Planu w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. II-gi Plan Krajowy powinien także zawierać rozdział dotyczący działań prawno-organizacyjnych dla usprawnienia polskiego systemu gospodarki odpadami komunalnymi na wzór systemów krajów mających najlepsze osiągnięcia w wypełnianiu unijnych standardów w tej dziedzinie. 7. W celu urealnienia realizacji w kraju unijnej hierarchii postępowania z odpadami – administracja centralna musi systematycznie kształtować „politykę cenową” i mechanizmy fiskalne - dla osiągnięcia celu jakim jest postulowane ograniczenie składowania odpadów i realizacja wymogów dyrektyw w zakresie odzysku odpadów. Odzysk, kompostowanie i wszystkie inne metody zagospodarowania odpadów komunalnych nie mogą być tak głęboko deficytowe w stosunku do ich deponowania na składowiskach. 8. Należy zapisać w ustawach obowiązek dla marszałków województw – aby przy współudziale prezydentów miast „wojewódzkich” najpóźniej do końca 2009 roku zakończyli prace studialne i projektowe dla wykonania na terenach „specjalnych” będących w administracji MON (i będących w jurysdykcji wojewodów bez konieczności udziału samorządów w strategicznych dla kraju przedsięwzięciach inwestycyjnych) regionalne instalacje termicznego wykorzystania odpadów komunalnych (dla uzyskania możliwości realizacji unijnej hierarchii postępowania z odpadami i zbudowania w kraju niezbędnej sieci instalacji). 9. Proces niezbędnych dla polskiej racji stanu zmian legislacyjnych w kierunku umożliwienia realizacji wypełniania przez samorządy zobowiązań międzynarodowych państwa – powinien być przeprowadzany pod nadzorem służb specjalnych (np. nowotworzone CBA) aby uniknąć kolejnego przykładu na to, że działania lobbystyczne mogą skutecznie wpływać na kształt spraw publicznych w Polsce wbrew interesom podatników i interesom narodowym. Uczestnicy Konferencji ostrzegają, że jeśli nie zostanie podjęty szybki i rzetelny proces naprawczy polskiego systemy gospodarki odpadami – spowoduje to bolesne skutki dla budżetu i prestiżu Polski.