O wyborczych fałszerstwach w Polsce


Wg opinii przedstawianych w mediach sympatyzujących z obecną koalicją rządzącą w Polsce fałszerstwa wyborcze to ewenement, rzadkie kuriozum. Tymczasem polski system wyborczy znacząco różni się od systemów nawet takich demokracji jak Brazylia. Przebieg wyborów jak i procedury liczenia głosów i zabezpieczania wyników przed próbami fałszerstw są drastycznie odmienne. W Polsce bardzo łatwo jest fałszować wybory, a zabezpieczenia, np. elektroniczne systemy utrudniające oddawanie głosów za osoby nieobecne, nie istnieją.

Przemysław Śleszyński z PAN uderzył w bardzo wrażliwy punkt systemu „failed democracy” jaki nastał w Polsce z końcem ustroju totalitarnego. Jego analiza dotyczy wyborów do sejmików wojewódzkich w 2010 roku. Autor pisze: "Prezentowane opracowanie dotyczy wyborów do sejmików wojewódzkich w 2010 r. Powstało na podstawie danych gminnych Państwowej Komisji Wyborczej, które zostały powiązane z mapą administracyjną oraz sklasyfikowane i przedstawione metodą kartogramu. Metoda kartograficzna w łatwy do wstępnej interpretacji i przekonujący wizualnie sposób pozwala na wyróżnienie obszarów o podwyższonym i obniżonym udziale głosów nieważnych. Charakterystyczne i frapujące jest zwłaszcza zbieganie się poszczególnych obszarów z granicami administracyjnymi województw." (....)

Nowi oskarżyciele

Do chóru oskarżycieli o fałszerstwa wyborcze dołączył także Janusz Korwin- Mikke. Złożył doniesienie o popełnieniu masowego fałszerstwa wyborów w 2006 roku i 2010 roku. Podejrzewa on PSL. Jako dowód wykorzystał analizę prof. Śleszyńskiego, pokazującą rozkład geograficzny głosów nieważnych. Jako ekonomista, uczący w przeszłości studentów statystki, nie sądzę by wizualnie zauważalne różnice dawały się wytłumaczyć statystycznie. " Pokrywa to się dokładnie z granicą woj. mazowieckiego, w tym akurat województwie są wyjątkowo dobre wyniki PSL-u, natomiast jest tam ogromnie dużo głosów nieważnych " -cytuje wypowiedź Janusza Korwin- Mikke portal Interia.

Rys. Niewytłumaczalne różnice, pokrywające się z granicami administracyjnymi, wbrew prawdopodobieństwu statystycznemu. Fragment analizy prof. Przemysława Śleszyńskiego z PAN, grafika jest zamieszczona na portalu www.wpolityce.pl. Podpis głosi: Odsetek głosów nieważnych w wyborach samorządowych 2010 do sejmików wojewódzkich wskutek postawienia więcej niż jednego znaku "X".

Potencjalne taktyki fałszerstw


Oprócz metody "dwa krzyżyki" jako metody celowego unieważniana głosów na "niechcianych" kandydatów, potencjalnie można stosować wiele trudniejsze do wykrycia taktyki. Rzeczą praktycznie nie do wykrycia w przypadku polskiej ordynacji jest dosypywanie głosów. W tym celu należy sfałszować podpisy osób które nie stawiły się na wybory, i wrzucić za nie głosy do urn wyborczych. Niestety, w przypadku polskiej ordynacji wyborczej jest niemal niemożliwe do wyśledzenia.

Metoda "kart z bagażnika"

Dorzucanie już wypełnionych kart do urn nazwano potocznie metodą „kart z bagażnika”, od jednego z wykrytych w polsce przypadków. Nawet głosowaniu w polskiej placówce dyplomatycznej w Brukseli tą metodą próbowano wpłynąć na wynik wyborów, jednakże dosypano nieprawidłową ilość głosów względem osób biorących udział w wyborach (w brukselskiej komisji wyborczej z urn wyjęto 98 kart więcej niż zostało wydanych). Zdarzyło się zatrzymanie funkcjonariusza policji wiozącego w bagażniku pojazdu którym kierował wypełnione i opieczętowane karty wyborcze (można domniemywać że w procederze wysługiwano się funkcjonariuszami państwowymi). Karty takowe znajdywano także na śmietnikach (po wyborach na Prezydenta RP).

Dopisywanie głosów poprzez podpisywanie się za nieobecnych wyborców to fałszerstwa trudne do wykrycia, niemniej część krytyków zwracała uwagę na niespodziewanie wysoką frekwencję wyborczą w wyborach samorządowych 2010. Istnieją okręgi gdzie pojawiło się więcej kart do głosowania niż wydała ich komisja (Poczesna, Bruksela, Warka, Łowicz).

Przypadki fałszerstw w Polsce

Podczas wystąpienia w kanale Superstacja (25.11.2010) polityk Korwin- Mikke opowiadał o tym jak w jednej z komisji wyborczej 3 wyborców twierdziło, że oddało na polityka swój głos, podczas gdy wśród wyników wyborczych zaprezentowano informację jakoby kandydat otrzymał w tym obwodzie zero głosów. Polityk sądzi że pracownik komisji wyborczej do kart do głosowania dopisywał dodatkowy krzyżyk i unieważniał je.

Inną taktykę fałszerstw wyborczych przedstawił europoseł PiS Janusz Wojciechowski. Wg polityka pracujący w komisjach mieli zastępować głosy oddane na PiS czystymi, niewypełnionymi kartami wyborczymi. Danych do krytyki dostarczył europosłowi politolog Jarosław Flis, krytycznie nastawiony do idei masowych fałszerstw wyborczych. Dotarł on do danych wg których blisko 2 mln glosów nieważnych miałoby się składać w 72 procentach z kart czystych i w 28 procent z kart źle skreślonych.Polityk na łamach tabloidu Fakt zwracał uwagę że wg "exit pools" PiS miało 27 procent poparcia, zaś PSL: 13 procent. Po wyjęciu kart z urn okazało się że PiS otrzymał 3- 4 % głosów mniej (23 procent dla PiS i 16 procent dla PSL).

W przeprowadzonej przez tabloid ankiecie 63 % spośród 2563 ankietowanych było przekonanych o sfałszowaniu wyników wyborów. Wojciechowski na swoim blogu podaje przykład okręgu płockiego, gdzie PSL nagle osiągnął wynik kilkakrotnie wyższy niż w latach poprzednich. Wg polityka z wyniku 19,82 % w 2007 roku i 10,69 % w 2009 roku wzbił się w wyborach samorządowych na ponad 48 %. Aż co 5-ty wyborca oddał w tym regionie głos nieważny w wyborach do sejmiku, podczas gdy w wyborach do Sejmu w 2007 roku oddano tylko 2 % głosów nieważnych.

Krytycy na blogach w sieci Internet, np. blogger Rafix, przytaczają dane o znacznej liczbie głosów nieważnych oddanych poza wielkimi miastami. Internauta opowiada o historii z Małopolski, gdzie, aby zmienić władze, priorytetem było zabezpieczenie komisji wyborczej przed fałszerstwem, do którego wg podejrzeń dochodziło na drugiej zmianie pracującej do zamknięcia lokalu wyborczego. Dopiero wprowadzenie mężów zaufania do komisji umożliwiło zmiany polityczne.

Jak zauważają internauci, w polskim prawodawstwie nie uwzględniono jednakże możliwości udziału w wyborach mężów zaufania powoływanych przez organizacje apolityczne, takie jak np. Transparency International, OBWE albo inne, lokalne organizacje chcące dopilnowania przestrzegania reguł wyborczych. Jest jednak możliwe by jedna z partii biorących udział w wyborach zechciała ich wystawić ze swojego ramienia, nie jest to jednak proces prosty.Internauci podają przykłady z polskiej prowincji, gdzie od 40 lat za przeprowadzanie wyborów odpowiada jedna i ta sama osoba. Twierdzą, że fałszowanie wyników wyborczych jest możliwe.

Do tego samego wniosku odszedł Izydor Wysocki ze wsi Turówka. Jak donosi TVP, obywatel razem z żoną przybył w niedzielę na wybory około godziny czternastej. Dostrzegł jednego z członków komisji stojącego przy urnie wyborczej. "- Nikogo przy stole nie było, sala była pusta, a on stał przy urnie i wtykał te kartki." Izydor Wysocki wezwał policję, rażąco naruszono procedury, jednakże wyborów w tym okręgu nie unieważniono. Wedle oświadczenia przełożonego, "członek komisji uciskał je [głosy] w urnie". W lokalu była w momencie wejścia p. Wysockiego jedynie jedna osoba, co stanowi złamanie regulaminu. Pozostałe miały stemplować karty w innym pomieszczeniu.

Jednocześnie policja prowadziła postępowanie wyjaśniające, ale najprawdopodobniej przeciwko obywatelowi Wysockiemu. "Policjanci prowadzą postępowanie w sprawie naruszenia porządku publicznego przez jednego z wyborców"- donosi TVP Białystok. Gazeta Współczesna donosi że mężczyźnie postawionio zarzut awanturowania się w lokalu wyborczym. "W lokalu był tylko jeden z członków komisji, który na dodatek stał przy urnie i grzebał w niej linijką"- opowiadała "Gazecie Współczesnej" Elżbieta Wysocka, żona p. Izydora.

Praktyki kupowania głosów

Ciekawe praktyki odnotowano w wyborach samorządowych 2010 roku. Do kupienia ok. połowy głosów miało dojść w Wałbrzychu, mieście w części zamienionym w slumsy, zaludnionym przez skrajnie spauperyzowaną ludność, w radykalnych przypadkach nielegalnie zamieszkującą pustostany. O procederze masowego kupna głosów donosiła Tv Twoja. Za równowartość ok. 30- 40 PLN wyborcy mieli głosować na określonych kandydatów. Proceder mieli organizować sami kandydaci poprzez pośredników. Podobne procedery zanotowano też w Grójcu. Jak podaje portal echodnia.eu, zatrzymano też syna przewodniczącego rady miasta z ośmioma już wypełnionymi kartami do głosowania. W Łowiczu doszło do kradzieży i powielenia kart wyborczych. Mimo przypadku kradzieży kart, zgłoszonego policji, wyborów nie można powtórzyć bo nikt nie wniósł protestu wyborczego (przynajmniej do chwili zamknięcia numeru piszącej o tym gazety). Także tu doszło do kupowania głosów.

W Płocku głosami handlowano za 20 PLN- na tzw. słodkich ulicach (nazwa spauperyzowanego osiedla) można było oberwować grupki ludności czekające na oferty kupna ich głosów. Czytelnicy prasy codziennej dokumentowali fotograficznie momenty przekazywania pieniędzy i przekazali je miejscowej prasie. Skala procederu miała być ogromna. Wzorem włoskiej mafii do lokalu wyborczego z głosującymi wchodził albo "przewodnik", albo otrzymywali oni już wypełnione karty wyborcze- przy czym z lokalu wyborczego musieli wynieść karty puste. Zdezorientowani szefowie komisji wyborczych kontaktowali się z sędzią miejscowego sądu - przewodniczącym miejskiej komisji wyborczej, donosząc o obecności dodatkowych osób sprawiających wrażenie kontrolowania oddawania głosów, niemniej, poza zatrzymaniem jednej z osób, sprawy nie wyjaśniono.

Podobna sytuacja miała miejsce w Lubiszynie, w woj. lubuskim, gdzie wyborcom oferowano alkohol. Do fałszerstw wyborczych doszło także w Proszowicach. Żadnego głosu nie otrzymał np. kandydat PO który miał głosować sam na siebie. Fałszerstw miano też dokonać na niekorzyść SLD w pobliskim Niegardowie. Oskarżenia o rażące złamanie procedur i fałszowanie wyników pojawiło się także w Niemodlinie, gdzie między kandydatami na burmistrza rozstrzygające okazały się 3 głosy.

W Podszklu na Podhalu wydano 259 kart wyborczych, ale na 47 z nich znalazły się po dwa krzyżyki. Tak się składa, że podwójne krzyżyki znalazły się akurat na kartach z głosami oddanymi na Wiktora Ziółko, który zdziwił się mniejszą o kilkadziesiąt liczbą głosów w okręgu z którego w przeszłości oddawano na niego ponad 100 głosów. Teresa Niedospał, przewodnicząca Obwodowej Komisji Wyborczej nr 7 w Podszklu twierdzi że odkąd pracuje przy wyborach, taka sytuacja wystąpiła po raz pierwszy, nie mogła jednakże nadzorować wszystkich pracowników komisji. "Gdy jechałam z podliczonymi głosami do Czarnego Dunajca, sama byłam tym zdziwiona, ale nie mogłam przecież każdego członka komisji dopilnować i każdemu cały czas patrzeć na ręce. Osobiście liczyłam tylko karty do powiatu."- tłumaczyła "Tygodnikowi Podhalańskiemu". Jak donosi tygodnik: "W innch lokalach wyborczych na Podhalu odsetek nieważnych głosów nie przekraczał kilku procent, w Podszklu było to niemal 19 %".

Skala procederu

W wielu regionach kraju odsetek głosów nieważnych osiągnął w wyborach do sejmików niemal 20 %, jedynie w wielkich miastach wyniósł kilka procent. W skali kraju co ósmy wyborca w głosowaniu do sejmików wojewódzkich, gdzie koncentrują się inwestycje ze środków unijnych, nie był w stanie tak oddać głosu, aby jego wola została uznana za ważną. Krytycy teorii o fałszowaniu wyników wyborów mówili iż wyborcy nie byli w stanie wskazać swoich kandydatów i dlatego oddawali karty puste. Czy możliwe są masowe fałszerstwa wyborcze na skalę ok. 10- 12 % głosów? Wg Wojciechowskiego: "w sejmikach, są niemal wszystkie spływające do gmin pieniądze, zwłaszcza te unijne i te z funduszu ochrony środowiska. Wójtowie całują marszałków województwa po rękach, bo jak nie dostaną pieniędzy, to ich nie ma. A marszałkowie dają, komu chcą, wedle uznania."

Odmienność rynku medialnego

Wybory w Polsce trudno uznać demokratycznymi z racji dość odmiennej od krajów o ukształtowanej demokracji struktury mediów. W Polsce brakuje niemal całkowicie mediów kierowanych do tzw. rynku wysokiego. Ten model biznesowy jest nieobecny, co niemalże przekreśla szanse wyborcze kandydatów chcących prowadzić kampanie wyborcze w sposób rozwlekłej argumentacji pisemnej, jak w Europie Zachodniej. Dodatkowo specyfiką polskiego rynku mediów są, w tak znacznej skali rzadkie na rynku zachodnioeuropejskim, ścisłe powiązania głównych partii z mediami.

Jak scharakteryzował tą sytuację polityk z mniejszej partii kandydujący na urząd prezydenta stolicy kraju: „Media są totalnie nieobiektywne. Dzisiaj jest tak że każdy musi mieć swoją gazetę, swoje radio, swoją telewizję. Ktoś kiedyś zaczął i następnie [inni] się spozycjonowali na zasadzie przeciwwagi. Nie ma kanału żeby wejść jeżeli ktoś ma ciekawy projekt. Wiadomo że Plaftorma mówi przez TVN i wiadomo że to jest jej stacja. PiS mówi przez Gazetę Polską i Rzeczpospolitą, SLD mówi przez stacje lokalne...." -(wypowiedź K. Munio).

Sytuacja powiązań mediów i polityki jest do tego stopnia radykalna że w Zielonej Górze były menadżer gazety codziennej był jednocześnie prezydentem miasta. W Zielonej Górze kandydat na prezydenta wystawiony przez partię polityczną uzyskał największe poparcie w skali kraju (64.87 %) spośród kandydatów partyjnych. Jednocześnie nie jest specjalnie znanym politykiem w skali kraju. Rynek mediów w tym mieście to dwie gazety codzienne z jednej opcji politycznej. Wpływy w mediach często oznaczają sukces wyborczy, dlatego wielu kandydatów musiało przed wyborami zamienić się w jednorazowych przedsiębiorców medialnych, rozdając potencjalnym wyborcom własne publikacje prasowe.

Brak demokratycznych debat

Do tego w wyborach parlamentarnych roku 2011 niemal nie doszło do demokratycznych debat wyborczych. Wykorzystujące publiczne częstotliwości media prywatne wybrały kandydatów odnoszących wg nich sukcesy w badaniach sympatii politycznych. Tak tą strategię cenzurowania mniejszych ruchów politycznych w mediach, także publicznych, tłumaczył ludowo-konserwatywny polityk Stefan Niesiołowski w kanale Superstacja (dn. 6.10.2011).

Problem w tym, że badania takie łatwo sfałszować, spreparować, na przykład zaniżając notowania danego ruchu długofalowo przed wyborami, a zwyżkując bezpośrednio przed samym dniem wyborów. Wystarczy że np. instytuty badawcze sympatyzują z największymi partiami, i chcą poprawić ich pozycję w oczach wyborców. Następnie, zmieniajac wskazania bezpośrednio przed wyborami, można mówić o nagłym wzroście poparcia danego marginalizowanego dotąd ugrupowania, i zachować twarz jako wiarygodny ośrodek.

Strategia ta daje zwolennikom status-quo argument za zawężeniem debaty do grona już obecnych na rynku politycznym i umożliwia niepokazywanie danego ruchu w jakichkolwiek mediach, jeśliby stosować tą retorykę. Dlaczego mielibyśmy spodziewać się braku manipulacji? Polska w światowym rankingu demokratyzacji opracowanym przez EUI jest przecież uplasowana poniżej Panamy i Jamajki, jest określona jako "failed democracy". Wcale nie tak dawno wyszliśmy z totalitaryzmu. Wiara, że nagle wejdziemy w sprawną demokrację, jest w mojej opinii skrajną naiwnością.

Praktyki krajów demokratycznych cywilizacji Zachodu są odmienne, w debatach często obecni są przedstawiciele wszystkich ruchów które zarejestrowały listy. Może wydawać się zabawne gdy 20 kandydatów pod rząd deklaruje w krótkich wypowiedziach praktycznie te same poglądy.


Bill Stinson

W czasie wyborów prezydenckich w Armenii w latach 1996 i 1998, komisje obwodowe w których dokonywano oszustw wykazywały nadnormalnie wysoką frekwencję wyborców oraz ponad-przeciętną liczbę głosów faworyzujących pojedynczego kandydata.
Porządkując wyniki wyborów według danych o frekwencji wyborczej każdej z komisji, możemy zaobserwować z łątwością komisje okręgowe gdzie dane różniły się od rozkładu normalnego. Dopychanie głosów oddawanych za nieobecnych wyborców zaburza rozkład głosów według frekwencji wyborczej w kimisjach i jest wykrywalne. Nie słyszałem by ktoś próbował badać polskie wyniki wyborów pod tym kątem. Mierząc odchylenia i różnice można nawet oszacować liczbowo, ile głosów zostało dosypanych.

Popularne posty

Instytut Ekonomiczny Zielona Góra

Independent Trader.pl - Portal Finansowy

Warsaw Enterprise Institute